ТӨРТ ТҮЛІК МАЛДЫҢ ЗЕКЕТІ

Жарты жылдан көп уақытта жайлауда өсіретін қой, ешкі, өгіз, сиыр, түйе, жылқы секілді үй жануарларынан да зекет беріледі. Үй шаруашылығына пайдаланатын малдардан және есек, қашыр, бұғы, елік секілді хайуандардан зекет берілмейді.

Қой мен ешкінің нисабы – 40 тұяқ. Қойдың (ешкінің) саны Берілетін зекет 1-39 – 40-120 1 қой (ешкі) 121-200 2 қой (ешкі) 201-399 3 қой (ешкі) 400-499 4 қой (ешкі) Кейін әр жүзден 1 қой беріп отырады. Қой мен ешкі бірге саналады. Сиырдың нисабы – 30 бас. Қарамалдың саны Берілетін зекет 1-29 – 30-39 бір жасар 1 тана 40-59 екі жасар 1 тана 60-69 бір жасар 2 тана 70-79 бір жасар 1 тана және екі жасар 1 тана 80-89 екі жасар 2 тана 90-99 бір жасар 3 тана 100-109 бір жасар 2 тана және екі жасар 1 тана 110-119 бір жасар 1 тана және екі жасар 2 тана 120-129 бір жасар 4 тана немесе екі жасар 3 тана 40-тан артып, 60-қа жеткенше екі жасар 1 танадан бөлек ешнәрсе берілмейді[1].

Онан соң есеп әр он сиырда өзгеріп отырады. Сиыр, өгіз, тана, бұзау – бәрі бірге есептеледі. Зекетке берілетін тананың еркек не ұрғашысына қарамайды. Түйенің нисабы – 5 бас. Түйенің саны Берілетін зекет 1-4 – 5-9 1 қой 10-14 2 қой 15-19 3 қой 20-24 4 қой 25-35 бір жастан асқан бұзбаша (бинт мәхад) 36-45 екі жастан асқан құнанша (бинт ләбун) 46-60 үш жастан асқан інген (хиққа) 61-75 төрт жастан асқан інген (жәзаға) 76-90 екі жастан асқан 2 құнанша (бинт ләбун) 91-120 үш жастан асқан 2 інген (хиққа) Әрі қарай әр беске 1 қой, ал әр 46 мен 50 түйеде үстіне үш жастан асқан бір інген қосып беріп отырады. Жылқыдан да зекет беріледі.

Жылқылар тек байтал немесе айғыр-байтал аралас болуы және оларды қосып бағасын есептегенде, құны нисап мөлшеріне жетуі шарт. Сосын жылқылардың бағасы ақшалай есептеліп, оның 2,5%-ы (1/40) зекетке бөлінеді. Жемдеп бағылатын және мінетін жылқыларға зекет берілмейді. Зекетке тиісті түлік малдың орнына олардың ақшасын беруге де болады. Жылдың басында нисапқа толған малы жыл бойы өсіп көбейсе, зекетті жылдың соңындағы нисаптың есебімен береді[2].